Juridische info | Stilte Mag Spreken

Juridisch overzicht – Seksueel misbruik van minderjarigen in België

1. Wanneer spreken we van strafbaar seksueel gedrag?

Als iemand iets doet met je lichaam wat je niet wil, of wat je niet begrijpt, dan kan dat seksueel misbruik zijn.
Ook tussen kinderen kan dat gebeuren.
Het verschil zit in:
- Was het spel tussen gelijken of was er druk/machtsverschil?
- Heeft iemand zich bang, beschaamd of pijn gedaan gevoeld?
Bij twijfel → het is altijd goed om te praten met een volwassene of hulpverlener.

2. Wat doet justitie als de dader minderjarig is?

In België ben je pas vanaf 18 jaar echt strafbaar.
Jonger dan 18 → de jeugdrechter beslist.
- Hij kan zeggen: dit kind heeft begeleiding nodig.
- Hij kan maatregelen opleggen: therapie, begeleiding, soms een plaatsing in een instelling.
Het doel is niet straffen, maar proberen te voorkomen dat het opnieuw gebeurt.

3. Wat betekent dit voor het slachtoffer en de ouders?

Het slachtoffer wordt beschermd, maar in de praktijk voelt dat vaak niet zo:
- Ouders krijgen meestal geen inzage in het dossier als beide kinderen minderjarig zijn.
- Er wordt veel in stilte beslist → dat maakt het wachten zwaar.

Het is heel belangrijk om te weten dat dit juridisch niet betekent dat het slachtoffer niet geloofd wordt. Het betekent enkel dat het systeem vooral focust op de dader beschermen.

4. Wat kan je als ouder doen?

Aangifte doen bij de politie → dat is de start van een dossier.
Slachtofferhulp vragen bij CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) → zij begeleiden gezinnen.
Familiale verzekering kan soms tussenkomen in de kosten van een advocaat.
Blijf noteren wat er gebeurt: gesprekken, reacties, klachten. Zo heb je een overzicht als er later vragen komen.

Het juridisch systeem lijkt ingewikkeld, maar in gewone taal komt het hierop neer:
Als kinderen seksueel grensoverschrijdend gedrag stellen, kijkt de jeugdrechter vooral naar begeleiding voor de dader. Het slachtoffer en zijn ouders krijgen vaak weinig informatie en dat voelt heel oneerlijk. Toch is het belangrijk om klacht neer te leggen, hulp te zoeken en vol te houden. Want jouw stem telt, ook als het systeem traag of stil blijft.

⚖️ Wat als slachtoffer én dader minderjarig zijn?

Wanneer zowel het kind dat misbruikt werd, als de pleger minderjarig is (jonger dan 18), verandert het juridische en hulpverleningskader op meerdere punten.

👦👧 Leeftijd en toerekeningsvatbaarheid

In België is een kind onder de 12 jaar strafrechtelijk niet verantwoordelijk.
Tussen 12 en 18 jaar kunnen minderjarigen wel vervolgd worden, maar dan via het jeugdbeschermingsrecht, niet via het klassieke strafrecht.

De focus ligt dan op herstel en begeleiding, niet op bestraffing.
Toch wordt seksueel grensoverschrijdend gedrag ook bij minderjarigen serieus onderzocht en kan het gevolgen hebben voor beide partijen.

🔒 Geheimhouding: géén inzage voor ouders slachtoffer

Bij feiten tussen twee minderjarigen geldt strikte geheimhouding:

De ouders van het slachtoffer krijgen geen inzage in het dossier van de dader.
Het dossier wordt behandeld door jeugdrechters, jeugdparket en sociale diensten (zoals de jeugdrechtbank, VK of OOOC).
De ouders of advocaat van het slachtoffer mogen wel klacht indienen en burgerlijke partij stellen, maar krijgen zelden informatie over het verloop.

➡️ Dit is vaak zeer pijnlijk voor ouders, omdat het voelt alsof het eigen kind geen stem heeft in het proces.

🧩 Mogelijke gevolgen voor de dader (minderjarige):

Plaatsing in jeugdinstelling
Verplichte therapie of begeleiding (bv. bij het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling)
Maatregelen via jeugdrechtbank (zoals toezicht, verbod op contact)

💔 Wat zijn de struikelblokken?

Probleem - Gevolg

Geen inzage in dossier - Ouders en slachtoffer weten niet wat er gebeurt

Rechterlijke traagheid - Onderzoek kan maanden tot jaren aanslepen

Geen erkenning - Dader krijgt soms 'begeleiding', maar slachtoffer voelt geen gerechtigheid

Wrijving tussen families - Vooral als het om familie of vrienden gaat

Onbegrip over “gelijkwaardigheid” - Het systeem focust op jeugdhulp voor beiden, terwijl er een machtsongelijkheid was

✅ Wat kan je als ouder wél doen?

Vraag om slachtofferbegeleiding via Slachtofferhulp of VK
Vraag een schadevergoeding via de Commissie voor Financiële Hulp aan Slachtoffers
Zorg dat je kind begeleiding krijgt – emotioneel én juridisch
Blijf aanwezig als ouder, ook al krijg je weinig info over “de andere kant”

📣 Het Belgische systeem is gebouwd op bescherming van élk kind.
Maar daardoor voelen slachtoffers en hun ouders zich soms genegeerd of buitengesloten — zeker als de dader ook een kind is.